هوش مصنوعی در بسیاری از مشاغل به خوبی ظاهر شده و حتی می‌توان از آن به عنوان وسیله ظهور فرصت‌های ویژه برای پیشبرد بهتر اهداف و کاهش خطرات احتمالی در برخی مشاغل نیز یاد کرد. ربات‌هایی که به اتاق عمل رفتند یا نرم افزارهای تدوین و نگارش متن پیشرفته نمونه‌های قابل مشاهده‌ای از هوش مصنوعی در اطراف ما هستند. بعد از ورود هوش مصنوعی به زندگی روزمره و کاری مردم در دنیا، برخی نگرانی‌ها در مورد از بین رفتن فرصت عرضه برخی مشاغل ایجاد شد. صاحبان برخی کسب و کارهای خانگی، مشاغل مرتبط به حوزه فروش، سرگرمی، حفاظت، خط تولید محصولات و رسانه، نگران نابودی و بعضا از پیشرفت و درآمد بالا ناامید هستند.

با هوش مصنوعی؛ صاحبان مشاغل روتین بیکار می‌شوند

میثم سلیمانی، کارشناس هوش مصنوعی در گفت‌وگو با خبرنگار تحریریه جوان قدس گفت: کشورهایی مانند آمریکا، چین، آلمان، ژاپن، کره جنوبی و انگلیس که در حال حاضر پیشرفته‌تر و صنعتی‌تر هستند، بیشترین درگیری و تأثیر را از هوش مصنوعی خواهند داشت. در مرحله بعد کشورهایی مانند هند و برزیل که در زمینه صنعتی کمی عقب‌تر هستند، تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. مثال بارز تاثیر هوش مصنوعی بر مشاغل مختلف، اختراع ماشین و جایگزین شدن آن با درشکه است. همانطور که اختراع ماشین منجر به حذف مشاغل مرتبط با صنعت درشکه شد، هوش مصنوعی نیز  علاوه بر تغییر جامعه، شغل‌های روتین را از بین ‌برد. با این حال، این تغییرات شغلی به معنای بیکاری کامل افراد نیست، زیرا شغل‌های جدیدی نیز به وجود می‌آید، هرچند که تعداد آن‌ها ممکن است کمتر از مشاغل حذف‌شده باشد. به طور کلی، هوش مصنوعی باعث تغییرات اساسی در جامعه و بازار کار خواهد شد.

سلیمانی در پاسخ به این سوال که کدام شغل ها بر اثر هوش مصنوعی بیشتر در معرض خطر قرار می گیرند بیان کرد: قطعاً همه شغل‌ها با هوش مصنوعی تغییر خواهند کرد. در سال اول ورود هوش مصنوعی به بازار کار، مشاغل روتین و تکراری به شدت تحت تأثیر اتوماسیون قرار می‌گیرند. این تغییرات ابتدا شامل کارگران خط تولید می‌شود که ربات‌های هوشمند جایگزین آنها خواهند شد. همچنین، مشاغل مرتبط با انبارداری و رانندگی نیز به ویژه با ظهور پیک‌های رباتیک در کشورهایی مانند چین، در معرض خطر هستند. صندوقداری نیز به تدریج حذف می‌شود، زیرا پرداخت‌ها به صورت هوشمند و از طریق موبایل انجام می‌گیرد. در زمینه حسابداری نیز، با وجود پیچیدگی‌های این شغل، هوش مصنوعی می‌تواند به راحتی جایگزین حسابداران شود، زیرا کارهای روتین و فرمول‌نویسی را به خوبی انجام می‌دهد.

 وی افزود: نویسندگی نیز به ویژه در زمینه نوشتن گزارش‌های علمی و آزمایشگاهی که نیاز به خلاقیت ندارند، تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. اما در زمینه‌های خلاقانه‌تر مانند داستان‌نویسی، هوش مصنوعی هنوز به اندازه کافی توانمند نیست. همچنین در حوزه پزشکی، تشخیص‌های داده‌محور و مبتنی بر تصاویر می‌تواند به کمک هوش مصنوعی بهبود یابد. 

این کارشناس معتقد است احتمالا مشاغلی همچون بازیگری و نویسندگی که نیاز به خلاقیت دارند، با وجود هوش مصنوعی نیز حذف نخواهند شد، اما نحوه عملکرد آنها تغییر خواهد کرد. به عنوان مثال ممکن است دیزاینرها و گرافیست‌ها از هوش مصنوعی برای ایده‌پردازی و طراحی‌های جدید استفاده کنند. 

AI بهتر است یا انسان؟

سلیمانی درباره مزایای استفاده از هوش مصنوعی به جای نیروی انسانی گفت: تولید محصول با ورود هوش مصنوعی افزایش می‌یابد؛ زیرا هوش مصنوعی مواردی از قبیل خستگی، مرخصی و ساعات کاری ندارد. نکته دیگر بی‌طرفی هوش مصنوعی است. در مواردی که تحلیل‌ها و جمع‌بندی‌ها جدا از تعصبات و جهت‌گیری‌ها انجام می‌شود، هوش مصنوعی می‌تواند به کارایی بالایی دست یابد. با این حال، کیفیت نتایج به داده‌های ورودی بستگی دارد و اگر این داده‌ها هدایت شده و دارای جهت‌گیری باشند، ممکن است نتایج نادرستی به دست آید. در نهایت، تحلیل‌های بدون جهت‌گیری می‌توانند به نتایج دقیق‌تری منجر شوند، به شرطی که داده‌های ورودی نیز بی‌طرفانه باشند.

وی در ادامه افزود: یکی از نکات کلیدی، مفهوم "خطای منابع انسانی" است که بیشتر در زمینه‌های ثبتی، محاسباتی و تحلیلی مشاهده می‌شود. هوش مصنوعی می‌تواند با کاهش این خطاها، به بهبود دقت و کارایی در این زمینه‌ها کمک کند. به عبارت دیگر، اگر فرمول‌ها به درستی نوشته شوند و باگ‌ها برطرف شوند، خطاهای محاسباتی و ثبتی کاهش می‌یابد.

این کارشناس برای انجام کارهای تکراری و روتین، هوش مصنوعی را گزینه بهتری دانست و تصریح کرد: در این کارها هرچه دیتای بیشتری داشته باشیم، مسئله راحت‌تر حل می‌شود؛ مثلاً انجام محاسبات خیلی سنگین، برای انسان سخت است که AI به راحتی این کار را انجام می‌دهد. از طرف دیگر مشاغلی به خلاقیت و قضاوت نیاز داشته باشند یا مباحث احساسی و انسانی در آنها دخیل باشد،بهتر است به انسان‌ها واگذار می‌شود.

میثم سلیمانی با تاکید بر اینکه هوش مصنوعی؛ شغل‌های جدیدی را بوجود می‌آورد، در پایان عنوان کرد: هوش مصنوعی هنوز به ایده اولیه از سوی انسان نیاز دارد. درست است که هوش مصنوعی افراد را در نتیجه گیری فعالیت ها راحت تر کرده است اما او نمی‌تواند تغییرات جزئی که مدنظر ما هست را اعمال کند. مثلاً یک طراح اگر از او بخواهد یک عکس را اصلاح تخصصی کند، او در پاسخ می گوید این تغییرات جزئی باید با نرم افزارهای تخصصی گرافیک مثل فتوشاپ انجام شود. پس نتیجه می گیریم این ابزار باز هم به خلاقیت، فکر، ایده اولیه، دید هنری، پیگیری و تعهد انسان نیاز دارد.

زهرا جوانشیر_خبرنگار تحریریه جوان قدس